5th (Belgian) Special Air Service Regiment

Het 5th Special Air Service Regiment (5th SAS) was tijdens de Tweede Wereldoorlog een van de meest opmerkelijke Belgische eenheden. Het bestond volledig uit vrijwilligers en maakte deel uit van de Britse SAS-brigade. De mannen van het 5th SAS vochten in Normandië, Noord-Frankrijk, België, Nederland en Duitsland, waar zij een reputatie opbouwden van moed, vastberadenheid en professionaliteit.

Aanvankelijk waren de Belgische SAS-parachutisten gespecialiseerd in sabotage en inlichtingenwerk. Later evolueerden zij tot een gemotoriseerde verkenningseenheid, uitgerust met gepantserde jeeps. Ze behaalden enkele bijzondere primeurs: zo waren zij de eerste geallieerde troepen die Belgische bodem betraden, én de eersten die de Duitse Siegfriedlinie overstaken – al gebeurde dat laatste eerder toevallig.

Ontstaan van de Belgische SAS

De oorsprong van de eenheid gaat terug tot 8 mei 1942, toen in Malvern Wells (Worcestershire) een Belgische Onafhankelijke Parachutistencompagnie werd opgericht op initiatief van Henri Rolin, onderstaatssecretaris van Defensie. De compagnie werd gevormd uit drie groepen:

• “A Company” van het 2e Belgisch Fuseliersbataljon, grotendeels bestaande uit Zuid- en Noord-Amerikaanse vrijwilligers, onder leiding van luitenant Freddy Limbosch.
  
  

• Een peloton van het 1e Belgisch Fuseliersbataljon, waarvan enkele mannen al sinds 1942 parachutisten waren.
  
  

• Een groep vrijwilligers uit andere Belgische eenheden, vaak mannen die wisten te ontsnappen uit het bezette België.
  
  

In Groot-Brittannië volgde de eenheid een intensieve parachutistenopleiding. Belgische vrijwilligers behaalden hun eerste parachutisteninsignes in het beroemde trainingscentrum van Ringway, begin 1942. In 1943 trainden zij tijdelijk mee met het 8th Parachute Battalion en kregen zij aanvullende opleiding in Schotland. In februari 1944 sloten ze zich definitief aan bij de Special Air Service.

Een eenheid van grote verscheidenheid

De Belgische SAS vormde een bont gezelschap: hun rangen telden landbouwers, houthakkers, acrobaten, een professioneel worstelaar, een wereldkampioen wielrennen, rechters en zelfs drie baronnen. De bevelvoerende officier was luitenant-dentist Edouard “Eddy” Blondeel, een ingenieur en tandarts, die de gewonde commandant Thise verving. Hoewel de mannen verschillende talen spraken – Frans, Nederlands en Engels – en uit alle hoeken van de wereld kwamen, groeiden zij al snel uit tot een hechte en gedisciplineerde elite-eenheid.

Operaties tijdens de oorlog

De Belgische SAS voerde vanaf juli 1944 haar eerste acties uit in Frankrijk. Hun opdrachten bestonden uit sabotage, inlichtingen verzamelen en verkenningsmissies. Tijdens het Ardennenoffensief in december 1944 werd de eenheid versterkt met gepantserde jeeps, waarmee zij verkennings- en beveiligingsmissies uitvoerden in samenwerking met de 6th British Airborne Division.

In 1945 kregen de Belgen een nieuwe rol: het opsporen en arresteren van hoge nazi-functionarissen en oorlogsmisdadigers. Zo waren zij betrokken bij de gevangenneming van admiraal Karl Dönitz – Hitlers opvolger – en de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joachim von Ribbentrop.

Nalatenschap

Tegen april 1945 bestond het Belgische SAS-squadron uit drie verkenningsploegen, actief in Noord-Holland en Duitsland. Ook na de Duitse capitulatie op 8 mei 1945 bleven zij actief met contra-inlichtingenoperaties in Duitsland en Denemarken.

Aan het einde van de oorlog konden de Belgische SAS terugkijken op een uitzonderlijke staat van dienst. Zij waren de eerste bevriende troepen op Belgische én Duitse bodem, en de enige eenheid die onafgebroken actief was in bezet gebied van juli 1944 tot mei 1945. Hun bijdrage aan de bevrijding van Europa is daarmee onmiskenbaar en blijft een bron van nationale trots.